Aantekeningen bij de Bijbel
Vragen, overdenkingen en achtergronden over de Bijbel,
welke resulteren in allerlei aantekeningen.
welke resulteren in allerlei aantekeningen.
Moerbeiboom (Morus nigra L., Grieks συκάμινος G4807), een struik tot middelgrote boom.
Nb. Met de בָּכָא H1057 baca wordt niet de moerbeiboom, maar de mastiekboom bedoeld.
In Lukas 17:6 lezen we "De Heer zei: ‘Als jullie geloof hadden als een mosterdzaadje, zouden jullie tegen die moerbeiboom zeggen: “Trek je wortels uit de grond en plant jezelf in de zee!” en hij zou jullie gehoorzamen." (HSV)
Tijdens veel preken wordt altijd gesproken dat we het geloof van een mosterdzaadje moeten hebben, waarbij dan wordt verwezen dat dit één van de kleinste zaden in Israël was. Over het tweede gedeelte wordt zelden gepreekt, een van de redenen zal zijn dat de meeste dominees en voorgangers geen biologen zijn en vaak ook nog eens in de luxe positie verkeren dat hun tuin door een hovenier wordt gedaan.
Maar wat wordt ermee bedoeld. Het is namelijk bijna onmogelijk om een volwassen moerbeiboom te verplaatsen, terwijl een andere verklaring is dat met "zee" de Dode Zee wordt bedoeld en dat het onmogelijk is dat deze boom daar zou kunnen overleven. Om met het laatste te beginnen, het Griekse woord thalassa wordt heel veel in de Bijbel gebruikt en vaak in de betekenis van een water ter onderscheid van land (denk aan het Duitse "See"), veel teksten slaan op het Meer van Tiberias en geen enkele stond in connectie met de Dode Zee. Nu is het wel zo dat de rabbijnen regelmatig hiernaar verwijzen met "de Zee", maar in het Nieuwe Testament dus niet. Hoe mooi (en logisch) deze verklaring is, het komt niet overeen met de context van het vers.
Aan de hand van vers 11 kunnen we afleiden dat Christus in het noorden van Israël was en het ligt dan ook meer voor de hand dat met deze zee het meer van Tiberias wordt bedoeld. Is het dan onmogelijk om een moerbeiboom te verplaatsen. Bekend is dat deze boom lange wortels heeft en eenmaal volwassen zich moeilijk laat verplaatsen. Samen met een hovenier heeft de schrijver in het verleden wel eens een poging ondernomen en de wortels werden ingekort tot ongeveer een meter en er zat een flinke kluit omheen. Eenmaal op de nieuwe plek gepoot, is er nog een tijd lang heel veel zorg aan besteed, zoals dagelijks voldoende water geven, extra mest en gezorgd dat de omliggende grond open was. Het eerste jaar was het een zielige vertoning en gaf geen vruchten, maar daarna ging de boom zich herstellen en nu groeit hij weer als de beste.
| Taxonomische indeling | |
|---|---|
|
|
De bloei is in mei-juni. De geelgroene bloemen zijn weinig opvallend. De bloemen zijn eenslachtig en klein. De mannelijke staan in ronde katjes en vallen na de bloei af. De vrouwelijke staan in min of meer verlengde katjes.
De vruchten zijn verzamelvruchten (schijnvruchten) en lijken op een grote framboos of braam, maar zijn 2 á 3 cm langer. Ze zitten vast aan een korte steel en worden gevormd door een bloemdek van schutbladeren dat na de bloei vlezig wordt en rijpt van juli tot september. Ze zijn eerst groen, kleuren dan rood en worden bij volledige rijpheid zwart. De smaak van een rijpe moerbei is uitzonderlijk zuurzoet en aromatisch. De vruchten zijn zeer zacht zodat bij de minste aanraking ze hun sap verliezen en op vingers en kleren rode vlekken achterlaten die moeilijk te verwijderen zijn.
De Zwarte Moerbei (Morus nigra), welke in de Bijbel wordt genoemd, is een struik tot middelgrote boom. De dichte kroon bestaat uit korte, knoestige en grillig groeiende takken. Bij oudere exemplaren is de stam vaak krom gegroeid. Het brede, eironde of hartvormige blad is glanzend groen en aan de bladtop toegespitst.
De moerbeiboom kan 5 tot 10 meter hoog worden. De moerbeiboom is in rust winterhard tot -20 graden Celsius. Bij late nachtvorst is schade aan de boom mogelijk.
De moerbei is een oude cultuurplant in Oost-en West-Azië.
De bladeren van de Witte Moerbei (Morus alba) zijn het favoriete voedsel voor de zijderups is. Omdat zijde in China ooit één van de belangrijkste exportproducten was, werd deze boom speciaal voor dit doel geteeld, later werd hij ook in Zuid-Europa om dezelfde reden geteeld.
Volgens de legende waren de vruchten van de Moerbeiboom vroeger wit, maar werden deze door de tragische geschiedenis (Ovidius, Metamorphoses iv.55-166) van de Babylonische geliefden Pyramus en Thisbe later veranderd in rood. Het verhaal wil dat hun ouders hun ieder contact verboden hadden. Ze spraken om die reden af bij een moerbeiboom en Thisbe was daar als eerste, maar toen een leeuw haar aanviel kon ze op het laatste moment nog vluchten, daarbij haar met bloed besmeurde sluier achterlatend. Direct daarna kwam Pyramus en toen die de sluier zag dacht hij dat zijn geliefde gedood was en pleegt om die reden zelfmoord. Het bloed dat hij hierbij vergoot werd door de moerbeiboom opgezogen, waardoor de kleur van de vruchten voortaan rood werden. Toen Thisbe later terugkwam en zag wat er was gebeurd, beroofde ze zichzelf van het leven.
Interessant in deze geschiedenis is dat de Moerbeiboom oorspronkelijk uit dit gebied kwam, wat er dus op kan wijzen dat deze legende door de Grieken en Romeinen later is geadopteerd.
     |
Zie de huisregels welk commentaar wordt opgenomen!
