Abortus (Hebreeuws נֶפֶל H5309, Grieks ἔκτρωμα G1626), meer volledig Abortus (arte) provocatus, ook wel abortus provocatus lege artis of opzettelijke vruchtafdrijving genoemd, is de medische term voor het voortijdig afbreken van een zwangerschap door (medisch) ingrijpen. In het Nederlands wordt meestal kortweg de term abortus gebruikt voor deze handeling. Incidenteel komt men de term abactio tegen met betrekking tot een opgewekte abortus of partus.
In de Bijbel lezen we dat als twee mannen vechten en daarbij een zwangere vrouw slaan, zodat de vrucht afdrijft (ie. een abortus), maar waarbij de vrouw zelf niet sterft de man hiervoor gestraft zal worden (Ex. 21:22), sterft de vrouw hierbij dan krijgt de man zelfs de doodstraf (Ex. 21:23). In vergelijking met Codex Hammurabi (→ Geschiedenis) is dit een veel zwaardere straf.
Daarnaast zijn er de bloederige vermeldingen van hoe tijdens oorlogstijd zwangere vrouwen worden opengesneden en zo abortus wordt gepleegd (2 Kon. 8:12; 15:16).
In het Nieuwe Testament wordt in 1 Corinthiers 15:8 gesproken over een "een ontijdig geborene", waarbij het Griekse woord zowel kan slaan op een misdracht als op een abortus.
Het woord 'abortus' betekent in de medische terminologie alleen voortijdige geboorte of miskraam. Een miskraam wordt door medici dan ook wel aangeduid als een 'spontane abortus'. De volledige term abortus provocatus komt uit het Latijn: aboriri = vergaan of verloren gaan en provocare = oproepen.
In de Didachè (begin 2de eeuw n.C.) staat "gij zult geen abortus plegen, noch kindermoord plegen;" (Didachè, ii.2).
In de Codex Hammurabi (18de eeuw v.C.) lezen we dat als een man een vrouw slaat en als dit tot gevolg heeft dat er een miskraam komt hij 10 zilveren shekels moet betalen, betreft de vrouw een slavin dan moet hij 2 zilveren shekels betalen (Codex Hammurabi, 209-214). In de eed van Hippocrates (4de eeuw v.C.) lezen we dat een arts belooft "Nooit zal ik een vrouw een instrument [of medicament] voorschrijven om een miskraam op te wekken.".
Vanaf de opkomst van het Christendom tot de Franse Revolutie (1789), was abortus provocatus verboden en werd gelijk gesteld met moord.
In 2016 kwam Rotterdamse wethouder Hugo de Jonge (CDA) in het nieuws met zijn opmerking "Sommige kinderen hebben het recht om niet geboren te worden" en wilde ouders die niet in staat zijn tot verantwoord ouderschap verplichten om voorbehoedsmiddelen te gebruiken (NOS, 1 okt. 2016; AD, 2 okt. 2016). In 2020, toen de Jonge minister van Volksgezondheid was, een wet van kracht waarin dit werkelijkheid werd. In 2021 zijn minstens zes vrouwen gedwongen tot anticonceptie (NOS, 2 okt. 2021).
Op 1 november 1984 trad in Nederland de abortuswet in werking. Het wetsontwerp, ingediend door CDA en VVD, werd op 18 december 1980 maar net goedgekeurd (76 tegen 74) in de Tweede Kamer. Enkele maanden later werd de wet in de Eerste Kamer met een nipte meerderheid (38 tegen 37) aangenomen. Sindsdien steeg het gemiddelde aantal geregistreerde abortussen naar 30.000 per jaar (CBS 2011; Volkskrant, 11 apr. 2013; FIOM, 2013).
Volgens het persagentschap Fides zijn in Europa in 2007 meer dan 1.200.000 abortussen geregistreerd. Dat komt neer op één abortus per 25 seconden. ’De afgelopen tien jaar zijn er door abortus meer dan 13 miljoen kinderen geëlimineerd’, aldus Fides. Het hoge aantal abortussen is volgens de voorzitter van het Instituut voor de familiale politiek één van de oorzaken van de daling van het Europese geboortecijfer. (9 sep 2009)
Wereldwijd vinden er jaarlijks 25 miljoen onveilige abortussen (45% van alle abortussen) plaats (WHO, 28 september 2017). Met andere woorden jaarlijks zijn er meer dan 50 miljoen abortussen.
Ter vergelijking een statistisch overzicht waar een vergelijk met oorlogen en doden door religieuze groeperingen is opgenomen. Op het plaatje zijn de meest beruchte doodsoorzaken weergegeven in 2015 en blijkt dat abortus op de tweede plaats staat:
Soort | Aantal | Opmerkingen |
Oorlog | 150 miljoen tot 1 miljard | Sinds mensenheugenis (The New York Times, 6 juli 2003) |
Religie | 156 miljoen | Sinds begin jaartelling (r/atheism, 2005) |
Abortus | 500 miljoen | Afgelopen 10 jaar (WHO, 28 september 2017) |
Een overzicht van redenen voor een abortus in Nederland (M.R.M. Visser et al. (2006). Evaluatie Wet afbreking Zwangerschap, p. 83)
klinieken (%) | ziekenhuizen (%) | |||
redenen | genoemd | belangrijkst | genoemd | belangrijkst |
financiën | 46,7 | 11,6 | 50,0 | 12,5 |
geen kinderwens | 31,8 | 7,1 | 23,2 | 12,5 |
geen energie | 26,7 | 10,1 | 23,2 | 7,5 |
geen goede woonruimte | 26,3 | 1,0 | 35,7 | 5,0 |
te jong | 25,1 | 7,6 | 32,1 | 7,5 |
compleet gezin | 23,9 | 11,6 | 21,4 | 7,5 |
opleiding | 23,1 | 5,6 | 26,8 | 5,0 |
risico gezondheidsproblemen bij baby | 16,5 | 5,6 | 16,1 | >5 |
te korte relatie | 16,5 | > 5 | 23,2 | 10,0 |
verbroken relatie | 16,1 | 5,1 | 16,1 | >5 |
partner wil zwangerschap niet | 15,3 | >5 | 23,2 | 5,0 |
niet te combineren met werk | 14,5 | >5 | 12,5 | >5 |
nog niet getrouwd | 12,9 | >5 | <10 | >5 |
gevaar voor eigen gezondheid | 11,4 | >5 | 10,7 | 7,5 |
geen partner | 10,6 | >5 | 10,7 | >5 |
ouders niet akkoord met zwangerschap | <10 | >5 | 10,7 | >5 |
relatieproblemen | <10 | >5 | 14,3 | 7,5 |
psychische problemen | <10 | >5 | 10,7 | >5 |
zwangerschap ten gevolge van ongewild seksueel contact | <10 | >5 | <10 | >5 |
partner (waarschijnlijk) niet de vader | <10 | >5 | <10 | >5 |
vluchtelingenstatus | <10 | >5 | <10 | >5 |
familie wil zwangerschap niet | <10 | >5 | <10 | >5 |
te oud | <10 | >5 | <10 | >5 |
divers | <10 | 9,6 | <10 | 12,5 |
In het land van rechten
In het land van vrijheid
In mijn land
Stierf jij
In het land van de mantel der liefde
In het land van leven en laten bestaan
In mijn land
Stierf jij
In het land waar de zon een glimlach brengt
In het land waar iedereen uitkomt voor wie hij is
In het land waar we staan voor onze waarden
In het land waar we vechten voor wat van ons is
In dat land
Stierf jij
In mijn land werd je vermoord
In mijn land werd je uit elkaar gescheurd
In mijn land werd je afgedreven door een pil
Omdat mijn land
Jou niet wil
In mijn land waar zovelen willen wonen
In mijn land waar we alleen maar streven gelukkig te zijn
In mijn land waar we onszelf tot god hebben verheven
In dat land stierf jij
En met jou
Alleen al vorig jaar 30.557 anderen....
Trudy Steegman (2018)
Een bezorgde vrouw ging naar haar gynaecoloog en zei: 'Dokter, ik heb een ernstig probleem en heb dringend uw hulp nodig! Mijn baby is nog geen 1 jaar oud en ik ben opnieuw zwanger. Ik wil niet dat kinderen zo dicht bij elkaar staan.'
De dokter zegt: 'Oké en wat wil je dat ik doe?', waarop de vrouw antwoord: 'Ik wil dat je mijn zwangerschap beëindigt, en ik reken op uw hulp hiermee.'
De arts dacht een beetje na en na enige stilte zei hij tegen de dame: 'Ik denk dat ik een betere oplossing voor uw probleem heb. Bovendien is ook minder gevaarlijk voor u.'
De vrouw glimlachte en dacht dat de dokter haar verzoek zou accepteren. Toen vervolgde hij: 'Ziet u, opdat u niet tegelijkertijd twee baby's hoeft te verzorgen, laten we daarom degene in uw armen doden. Op deze manier kun u wat rusten voordat de andere geboren is. Als we toch een van hen moeten doden, maakt het niet uit welke het is. Bovendien zal er geen enkel risico voor je lichaam zijn als je degene in je armen kiest.'
Vol afschuw antwoord de vrouw: 'Nee dokter! Dat is verschrikkelijk! Het is een misdaad om een kind te vermoorden!'
'Daar ben ik het mee eens', antwoordde de arts. 'Maar het leek mij dat u er goed mee kon leven, dus dacht ik dat dat misschien de beste oplossing was.' De dokter glimlachte, zich realiserend dat hij zijn punt had gemaakt. Hij overtuigde de moeder ervan dat er geen verschil is in het doden van een kind dat al is geboren en dat nog in de baarmoeder is. De misdaad is hetzelfde!
"Liefde zegt dat ik mezelf opoffert voor het welzijn van de andere persoon." Abortus zegt dat ik de ander opoffert voor het welzijn van mezelf.
Auteur onbekend
Aangemaakt 20 december 2010, laatst gewijzigd 3 juni 2019