Literatuur
Bijbelteksten

Ebal

Ebal en Gerizim

Ebal (Hebreeuws עֵיבָל ^H5858), een berg in Israël aan de noordzijde van de vallei waar het huidige Nablus (Sichem) ligt.

Bijbel

De berg Ebal wordt tweemaal in combinatie met de berg Gerizim genoemd (Deut. 11:29; Joz. 8:33), daarnaast wordt het nog driemaal genoemd (Deut. 27:4, 13; Joz. 8:30).

In Deuteronomium 11:29 lezen we "dat u de zegen uit zult spreken op de berg Gerizim en de vloek op de berg Ebal". De twee bergen vormen een natuurlijk amfitheater waar het geluid door de wanden wordt versterkt. In 1879 werd door J.W. McGarvey een akoustisch experiment gedaan, waaruit bleek dat het geluid van een menselijke stem tot aan de overkant hoorbaar was (J.W. McGarvey, p. 506ev.).

Altaar van Jozua

In Deuteronomium 27:4-8 wordt gesproken over het maken van een altaar op de berg Ebal. Hierbij is opmerkelijk dat alleen hele stenen gebruikt mogen worden (geen gehouwen stenen). Verder moesten op deze stenen de 'wet' geschreven worden (Deut. 27:8). In Jozua 8:30-33 wordt nog eens herhaald dat Jozua dit altaar bouwt.

Archeologie

Altaar van Jozua

Bij archeologische opgravingen is hier een groot altaar gevonden welke aan de beschrijvingen van bovengenoemd Bijbelgedeelte voldoet. In publicaties wordt het "altaar van Jozua" genoemd om de reden dat die het gevonden altaar (waarschijnlijk) gebouwd heeft. Op basis van duizenden potscherven op de vindplaats wordt het altaar uit de IJzer I periode (rond 1200 v.C.) gedateerd en wat in overeenstemming zou zijn met de Israëlitische verovering wanneer de overheersende datum voor de Exodus ten tijde van Farao Ramesses II wordt gebruikt. Onder dit rechthoekige altaar is later een rond altaar gevonden welke volgens Dr. Scott Stripling een paar eeuwen ouder is en volgens hem meer overeenkomt met de tijd van de Exodus (1400 v.C.). Volgens hem is het rechthoekige altaar uit de tijd van de Richteren. Critici stelden dat het niet een altaar maar een uitkijktoren was (Aharon Kempinski, Joshua’s Altar—An Iron Age I Watchtower).

Sinds 2019 zijn er opnieuw archeologische onderzoeken gedaan onder leiding van Dr. Stripling waarbij vooral aandacht was voor het afval van Zertal's opgravingen en waarbij 30% van dit afval werd onderzocht. Hierbij werd opnieuw allerlei diagnostisch aardewerk gevonden, wat verder keramiek is om te analyseren. Daarnaast zijn er duizenden zaden gevonden die nu onderzocht worden en tot een betere datering zal leiden. Tot slot zijn er vuurstenen, botresten en nog een aantal voorwerpen gevonden, waaronder een loden amulet.

Loden amulet

In februari 2022 werd bekend dat op deze archeologische vindplaats een loden amulet is gevonden (AbdB, 7 feb. 2022). Deze vervloekingstekst zou een bewijs zijn van het Bijbelse voorschrift "dat u de zegen uit zult spreken op de berg Gerizim en de vloek op de berg Ebal" (Deut. 11:29). Dit type amulet wordt 'defixio', of een vervloekingsamulet, genoemd. Op dit soort tabletten werd meestal een soort vloek geschreven met een harde pen op een dun vel lood dat vervolgens werd omgevouwen om het amulet te vormen. Naar dit soort teksten wordt in het boek Job verwezen – een van de oudste boeken van de Bijbel: Werden ze maar met een ijzeren griffel en lood voor eeuwig in een rots uitgehakt! (Job 19:24 HSV).

Op 24 maart 2022 werd er een persconferentie (Associates for Biblical Research, Oldest Proto-Hebrew Inscription Ever Found in Israel Discovered) gehouden waarin werd vermeld dat de voorlopige volgende tekst is ontcijferd:

In mei 2023 werden de definitieve resultaten gepubliceerd (Stripling, S., Galil, G., Kumpova, I. et al. “You are Cursed by the God YHW:” an early Hebrew inscription from Mt. Ebal. Herit Sci 11, 105 (2023)) en kwamen de onderzoekers tot de volgende tekst:

Hierbij geven ze een waarschijnlijke datering van het amulet uit de Late bronstijd II (ca. 1400-1200 v.C.), maar niet later dan ca. 1250 v. C.

Een van de grootste kritiekpunten op deze persconferentie uit 2022 was dat er geen enkel bewijs werd getoond zodat door anderen geen peer review gedaan kan worden (Christopher Rollston, 26 maart 2022), met de verschijning van het artikel in 2023 zullen er stellig nog diverse reacties van andere wetenschappers komen.

Overig

In februari 2021 werd bekend dat de Palestijnen een deel van de ommuring van de belangrijke archeologische vindplaats hadden vernietigd (L. Ritmeyer, 11 febr. 2021).

Aangemaakt op 4 september 2005, laatst bijgewerkt op 12 mei 2023

Zie de huisregels welk commentaar wordt opgenomen!