Aantekeningen bij de Bijbel
Vragen, overdenkingen en achtergronden over de Bijbel,
welke resulteren in allerlei aantekeningen.
welke resulteren in allerlei aantekeningen.
Een olijfpers is een stuk gereedschap waarmee men via een mechanische methode olie uit olijven verkrijgt. Dit kan machinaal of handmatig gedaan worden.
De olijfpers wordt niet rechtstreeks in de Bijbel genoemd, wel zijn er een aantal verwijzingen naar dit stuk gereedschap zoals in het Nieuwe Testament Gethsemane (van het Hebr. Gat Shemanim) wat olijfpers betekent.
Ook suggereren verschillende Bijbeluitleggers dat de Gittith in Psalm 8, 81, 84 geen muzikaal instrument was maar vertaald moet worden met "op de maat van de olijfpers". Daar deze Psalmen werden gezongen tijdens het loofhuttenfeest, welke een oogstfeest was, is het logisch dat deze liederen dan werden gezongen bij de eerste persing van de olijven, wat dan de titel van deze liederen verklaard.
Het persen vond vroeger plaats door de olijven op het harde vlak van een olijfpers (ook wel meer algemeen vijzelpers genoemd) te leggen, met een soort molensteen worden deze dan plat gewalst.
Vooral bij de grotere persen (vaak het eigendom van de gemeenschap) was het zwaar werk, hoewel minder zwaar dan bij andere soorten persen die zijn gevonden, en werden dieren gebruikt om de grote molensteen te draaien. Door het grote gewicht van de molensteen werden de olijven, welke op het platte vlak werden gegooid, geplet en kwam de kostbare olie vrij. In een hoek zit een gat waardoor de olie naar buitenstroomt en wordt opgevangen in een vat. Zeer waarschijnlijk werd het daar ook meteen gefilterd, met behulp van een doek, om zo de verse olie van grind, pitten en drab te ontdoen.
Er waren ook andere (kleinere) persen die gebruikt werden, zo is er bij Hazor een pers gevonden uit de 8ste eeuw v.C. die door mensenkracht werd aangedreven. Hierbij werden de olijven in een grote basalt steen geplet. 
Een grote draagboom werd aan een kant in de muur gestoken, waarbij halverwege een platte steen was bevestigd boven de olijven die in zakken zaten. Aan het einde van de draagboom werden zware stenen gehangen om de druk te verhogen en ervoor zorgden dat de olie uit de olijven werden geperst. Het voordeel van deze pers is dat er minder vuil vrijkwam, immers de olijven zaten in zakken, waardoor de pitten en velletjes erin bleven, terwijl ook geen grind meekwam. Hierdoor kreeg men een betere kwaliteit olie. In de Bijbel lezen we dan ook dat dit "zuivere gestoten olijfolie" werd genoemd (Ex. 27:20; 29:40; Lev. 24:2; Num. 28:5; 1 Kon. 5:11). Dit type oliepers is overal in het noorden van Israël gevonden, terwijl in Judea er varianten op dit type pers zijn gevonden. Ook hier werd de olie aan een zijkant opgevangen in een olievat.
    |
Zie de huisregels welk commentaar wordt opgenomen!